het Friese land

het Friese land
mooi en weids

21 apr 2011

UNICEF loop in Finland

Mijn vrouw werkt op een school in Savio. Ik hoorde van haar, dat ze afgelopen zaterdag daar een UNICEF loop (in het Fins zeggen ze kävely = wandeling) georganiseerd hebben, met veel succes. Of de Nederlandse 'snertloop' overigens ook zoiets is, weet ik niet. Ik weet alleen, dat bij de Finse verkiezingscampagnes van de laatste weken door heel wat partijen op het marktplein of waar dan ook heel wat litertjes smakelijke snert zijn uitgedeeld. In dat geval uiteraard met een ander doel :-) dat wel. Maar goed. 
De klassen lopen met het onderwijzend personeel een of meerdere kilometers door de natuur of de stad, waarbij de deelnemers voor iedere kilometer een mooi stempel krijgen. Die 'geregistreerde' activiteit van de school wordt dan gesponsord door in dit geval vooral de ouders van de kinderen, die geld in een enveloppe doen, dat voor Unicef-werk in Afrika bedoeld is. Het idee - voor een activiteit verdien je voor een goed doel wat geld, een soort 'heitje voor een karweitje', van vroeger, uit de vorige eeuw - is oorspronkelijk een productief Nederlands idee van een jaar of veertig geleden en wordt nu ook gepraktiseerd vanaf 1998 in Finland, en dat met veel succes.  Overigens in Nederland ook nog steeds!
De kinderen zijn op het doel van de inzamelactie voorbereid door voortreffelijk informatief materiaal van Unicef en ze zijn meestal enthousiast, dat ze nu door een eigen activiteit iets mogen doen voor hun 'collega'-kinderen in een Afrikaans land. Fijn zo! 
In Finland zijn er overigens heus nog wel mensen (vooral oorlogsveteranen, mannen en vrouwen, opa's en oma's) die weten, dat Unicef (in 1946 gesticht) de kinderen in Finland van 1947 tot 1951 ook op allerlei manieren heeft gesteund. Dat was een moeilijke tijd voor Finland, de tijd van de wederopbouw, de tijd ook, dat vele kinderen hun vader moesten missen, omdat die omgekomen was tijdens een van de twee afgelopen oorlogen, of van kinderen, die een invalide vader of oom of zelfs broer hadden, een van de levende veteranen van de Winteroorlog en de Voortzettingsoorlog. 
Hopelijk dat de speelse ideeën van Nederland in het kader van Unicef nog veel navolging zullen vinden in Finland, met nu vooral als doel: de kinderen in Afrika. Want die zijn er vaak slecht aan toe. Overigens is het unicef-materiaal, dat ook via internet kan worden bekeken, werkelijk de moeite van het bekijken waard, niet alleen door schoolkinderen, maar ook door ouders en andere belangstellenden. Met paasgroet, pietu.

14 apr 2011

Moord- en doodslag ...

Inderdaad zijn erg veel mensen (en veel media-journalisten) - ook in Finland uiteraard - geschrokken van het bericht van de zelfmoordschutter in de supermarkt van Alphen aan de Rijn. Waarom doen mensen zoiets? Het woord 'sociaal' heeft hier (weer eens) een gruwelijke bijbetekenis bij gekregen. Een zelfmoord is weliswaar een individuele daad, maar als de dader opzettelijk andere mensen (vaak maar niet altijd willekeurig en  anoniem) erbij wil betrekken en ze (uit protest?) doodt of verwondt, kunnen we spreken van het fenomeen 'sociale zelfmoordenaar', een verschijnsel, dat zich al vele jaren lang en op vele plaatsen voordoet. Ook de zelfopblazers - vaak uit religieuze of politieke motieven - in Irak en elders zou ik met deze extra benaming 'sociale zelfopblazers' willen noemen. 
Toen de schoolschietpartijen in Finland in 2007 in Jokela (hier vlak in de buurt) en in Kauhajoki in 2009 internationaal zoveel weerklank en commentaar vonden, ben ik (dat herinner ik me nog heel goed) wat geschrokken en geïrriteerd geraakt door het domineesvingertje, dat vanuit bijvoorbeeld de Nederlandse pers naar het Europese modeljongetje (of is het een modelmeisje?) Finland opgestoken werd: Foei toch, hoe is het mogelijk, hebben dan alle Finse jonge mensen een schietwapen thuis? Kan zoiets in Finland zo maar? Toen was het een vingertje naar buiten gericht, maar nu blijkt het in Vlaanderen en in Nederland en ook elders, dat dit schoolschieten echt geen bijzonderheid is van de Finse gemeenschap, maar dat het overal en niet alleen op school of in de kinderopvang en ook in alle landen en op vele plaatsen - dus ook in Albert Hein van Alphen aan de Rijn - gebeuren kan. Valitettavasti, jammergenoeg ja! De vraag is hier uiteraard, wat er de laatste tijden foutgelopen is, wat de motieven kunnen zijn voor zo'n vreselijke daad en of het vermeden kan worden? Op deze vragen heb ik uiteraard geen antwoord, maar het verrassende bij deze acties van de laatste tijd is juist dat sociale element. Is dat als 'ideaal' begonnen bij de (Japanse, maar ook Duitse) zelfmoordtorpedo's van de Tweede Wereldoorlog? Geen idee.
Het zal wel geen toeval zijn, dat op woensdag 13 april in HS een Brits boek van Simon Lelic, Rupture, in het Fins vertaald als 'katkeamispiste' = breekpunt), besproken wordt. Dit boek gaat juist over een leraar, die een collega en drie leerlingen om de een of andere reden neerschiet en daarna zichzelf. Het boek probeert op een nog niet geheel geslaagde manier motieven voor zulk een daad te geven, zo'n radicale daad dus te verklaren. Het is in ieder geval positief, dat literatuur zich met zoiets moderns en raadselachtigs gaat bezig houden. Wellicht kan dat inzicht geven en ons vooruit helpen, al is vermoedelijk iedere individueel/sociale zelfmoord een geval op zich. Uit vertwijfeling, uit religieuze aandrang, principieel ... ? Gelukkig verdwijnt de goedkope verklaring vanuit met name islamitische drijfveren langzaamaan wat meer op de achtergrond. Dat kan wel, maar hoeft helemaal niet  zo te zijn. De twee schutters in Finland waren echte producten van Finland en Tristan van der Vils was een echte jongeman uit Nederland, nietwaar?
Kort afsluitend voor nu een heel andere opmerking. Ik zei het al een paar dagen geleden en hier is het weer duidelijk. In deze artikelen over de Nederlandse schietpartij en het commentaar een dag later erop (HS 10 en 11 april) werd in het kaartje, onder de foto en in de teksten alleen maar gesproken over 'Hollanti' en 'hollantilainen', het woord 'Alankomaat' (eigenlijk de Nederlanden) werd niet genoemd en is echt wel voornamelijk het officiële, maar weiniggebruikte woord voor Hollanti, inderdaad. Met groet, pietu.

10 apr 2011

Het WASA-schip en de Vrouw Maria

 
(foto Peter Starmans, september 2010) 
De plek in de Oostzee, waar de Vrouw Maria gezonken is. 
Veel van het schip is er niet op te zien, maar inderdaad, hier in de diepte ligt het :-)

In de  grote Finse krant Helsingin sanomat verschijnt er regelmatig een korte rubriek 'HS 50 vuotta sitten', HS vijftig jaar geleden, waarin korte informatie verstrekt wordt over belangrijke berichten van een halve eeuw geleden. Op 7 april jongstleden werd er over 1961 gemeld, dat het kiesrecht van vrouwen in 10 landen nog niet bestaat; en verder, dat het 'Wasa'-schip met moderne middelen wordt geborgen; en tenslotte, dat de Finse taal een mooie en muzikale taal is, maar moeilijk (voor buitenlanders zoals de nieuwe Amerikaanse ambassadeur van toen, Mr. Bernard A.Gufler). Dat laatste kunnen Nederlanders alleen maar onderstrepen, lijkt me, het eerst is ook wel interessant, maar geldt Nederland niet, dus mijn oog viel meteen op het middelste bericht over het WASA-schip. Toen in 1961 begon dus de bekendheid alom in de wereld van het prachtige koningsschip uit 1628, dat o.l.v. Nederlanders in Stockholm gebouwd werd, maar vlak na de tewaterlating jammerlijk zonk en pas te voorschijn werd gehaald in de jaren zestig. Een pracht van een schip, inderdaad, op bewonderenswaardige wijze door deskundigen behandeld en door honderdduizenden uit de hele wereld in de loop der jaren bezocht. We stonden er vorige zomer nog in de zon meer dan een uur in de rij te wachten, voordat we binnenmochten. En prachtig was het, hooginteressant en uniek. 
Sedert 1999 vinden sommige Finnen, dat zij ook een soort (Nederlands) museumschip hebben gevonden aan hun zuidkust, de Vrouw Maria, weliswaar een klein en heel gewoon vrachtschip, maar met een koninklijke lading, nee beter, met (o.a.) een keizerlijke lading van schilderijen en kostbaarheden, bedoeld voor Catharina II van Rusland. Tenminste dat wordt aangenomen, want het schip ligt nog steeds diep onder water en de lading is nog nauwelijks onderzocht. Russische mecenaten willen het liefst het schip nu meteen bergen om de lading eruit te kunnen halen. De Finse autoriteiten zijn daar nog niet zo enthousiast voor te krijgen, men wil het schip zelf namelijk ook redden en het is nog steeds een twistpunt, wie de bezitter van dit alles eigenlijk is. Voorts zijn de Finnen ook wel voorzichtig wat de lading en het bergen ervan betreft, want het is heel wel mogelijk, dat veel van het verwachte niet (meer) in het schip is of onherstelbaar beschadigd. En wat zegt de Russische mecenas dan, als de inhoud min of meer waardeloos blijkt te zijn? Het betreft immers verder op zich slechts een heel normaal vrachtschip, niet te vergelijken met de majesteitelijke WASA. 
Toch meld ik dit hier en nu, omdat er in het veelgelezen tijdschrift van de Universiteit van Helsinki, Yliopisto 3  van maart 2011, een lang en mooi geïllustreerd artikel verschenen is over het schip, over de schipbreuk in 1771, over het vinden van de Vrouw Maria in 1999, over de vracht in het schip en tevens over het feit, dat Riikka Alvik bezig is een proefschrift erover te schrijven. 
Verder wordt in het artikel weer eens heel duidelijk verwezen naar de komende tentoonstelling in het zeevaartmuseum van Kotka (voorjaar 2012), en daarna in de  Eremitages van Petersburg (2013) en Amsterdam (2013), een museale tentoonstelling met als thema: de Vrouw Maria en de Sint Mikael. Naar die gebeurtenissen kijken we uit en ik kan me niet voortstellen, dat ik tegen die tijd niet in ieder geval op het thema Vrouw Maria terug zal komen in een latere blog of artikel. Met groet, pietu.

8 apr 2011

DE KLEINE BIERBROUWERS VAN EUROPA

Van de week werd ik door mijn vriend Henk in de mooie Joriszwemhal van Helsinki bekend gemaakt met Henri Reuchlin, een Nederlander, die voor een paar dagen in Finland verbleef, vanwege een bijeenkomst met Finse kleine bierbrouwers.
Het was een korte maar goede kennismaking met een man, die in Nederland het 'bierburo' leidt en juist geinteresseerd is in samenwerking (nationaal en internationaal) van de kleine bierbrouwfirma's onderling en hun contact met de groten der aarde, zoals Heineken, Grols of Koff.
Een lovenswaardig streven waar ook mogelijkheden in zitten, heb ik bijvoorbeeld begrepen uit het artikel van Jussi Rokka ('olutneuvos = bierraad') in HS (7.4.11), dat kopt met 'Mahdollisuus olutbuumille' (Kans op een bierboom). Juist Jussi benadrukt een eventueel komende bierboom in Finland, een kans voor groot en klein wat bierbrouwers betreft, die al (wat de kleintjes betreft) in Amerika begonnen is in de jaren tachtig. En voorzover ik weet in Vlaanderen al veel eerder en vooral zeer uitgebreid.
Een inspirator ervan was Don Younger die het in Amerika op gang bracht en die nog aan het eind van zijn leven aan de positie van de kleine bierbrouwers in Finland geïnteresseerd was. Don noemde en roemde vooral het Finse 'sahti', een biersoort, dat ook elders wel eens populair zou kunnen worden vanwege zijn goede en originele smaak. Precies datzelfde zei Henri ook tijdens het korte gesprek bij de kleedhokjes in de zwemhal. Het doet daarom deugd te bemerken, dat er ook op dit terrein samenwerking is of ontstaat tussen Nederland en Finland, zeker als we weten, dat Henri Reuchlin niet zo maar een van de eerste de besten is op het terrein van goed, persoonlijk en dus vaak op kleine schaal 'handwerkelijk' gebrouwen bier. Henri schrijft boeiende en informatieve boeken en artikelen over bier en alles wat daarmee samenhangt, vroeger en nu.
Uit dezelfde HS begreep ik, dat vandaag en morgen het Helsinki Beer Festival in de oude kabelfabrieken van Nokia plaatsvindt, en dat al voor de 14e keer. En het bezoek van Henri Reuchlin zal ook wel iets met dit festival te maken hebben gehad. Er wordt overigens in de aankondiging uitdrukkelijk vermeld, dat naast veel, dit jaar vooral tarwebiersoorten van de kleine Finse bierbrouwers (een zestigtal over heel Finland, heb ik begrepen) ook import te proeven is van kleine collega's uit Duitsland en België. En met België, dat benadrukte Henri, is in de eerste plaats de samenwerking met Zuid-Limburg  via het Bierburo het meest actueel en intensief.
Hopelijk zullen we meer en meer ook in normale restaurants en café's van Finland zulke speciale bieren mogen proeven, uiut binnen- en buitenland :-)
Vgl. www.bierburo.nl
Met groet, pietu.

6 apr 2011

De Finse bossen zijn in West-Europa het snelst gegroeid

Op zaterdag 26 maart waren we in Kesälahti, daar heb ik bovenstaande foto gemaakt. Sneeuw, bos en in dit geval de klokkentoren van de Lutherse kerk van dit idyllische stadje in Fins Karelië. Wat is er toch veel bos in Finland, vooral naaldbomen dan. 
In HS van 30 maart stond er in de afdeling economie een interessant artikel, waarbij bossen in West-Europese landen met elkaar vergeleken werden. In percentages van de oppervlakte van de betreffende landen stond Finland op de eerste plaats met 72,9 % bos, Zweden op een goede tweede plaats met 68,7 %, de andere grote landen van West-Europa lagen vrijwel allemaal rond de 30 % bos binnen het landsareaal, terwijl de hekkensluiters Denemarken met slechts 12,8 % en Nederland met 10,8 % bos op de hele oppervlakte naar voren gehaald werden, iets waar we niet van hoeven op te kijken, lijkt me. Jammergenoeg stond België niet in de vergelijking genoemd, maar we weten dat België als geheel 22,7 % bos, waarvan Wallonië maar liefst 32,4 % voor zich reserveert en Vlaanderen bij hetzelfde percentage blijft als buurland Nederland met slechts 10,8 % bos en niet meer. In de statistieken die ik er op nageslagen heb, staat Nederland zelfs met 10,6 % daarentegen nog lager aangeschreven. 
Jammer, dat dit artikel de zaak vrijwel alleen vanuit ecomisch zicht belicht, dus vooral gezien vanuit het nuttigheidsaspect, terwijl iedereen weet, dat er nog veel andere zaken zijn, die bij zo'n bos-vergelijking - als je er economische conclusies uit wilt trekken - een rol spelen. Ik noem maar de verhouding van loof- en naaldbomen in die bossen of de betekenis van bepaalde bossen als natuurreservaat of als recreatieterrein voor de daar wonende bevolking etc.
Ook op het gebied van de houtgroei staat Finland ook op de eerste plaats en Nederland weer op een veel lagere. De groei is uiteraard - als we denken aan hout als grondstof - weer vaak een economische factor, maar ook daar is het de vraag, of groei wel altijd goed is. Bijvoorbeeld worden door de groei van de bossen in Lapland (waar het een serieuze vraag is, wat die bomen eigenlijk voor economische waarde hebben) de gebieden van rendiermossen veel kleiner, wat weer van negatieve invloed is op de rendierteelt etc. 
Maar goed, het verhaal in HS is op zich interessant en illustreert een bepaalde kijk op de West-Europese landen. Wat mij overigens als taalkundige opviel, was, dat in de grafische voorstellingen Nederland als 'Alankomaat' - de 'Nederlanden' dus - aangegeven werd, maar in de begeleidende tekst als 'Hollanti'. Toch opwekkend, zeker in dit geval, aangezien Hollanti = Holland = 'houtland' hier wel minder passend is, staat Nederland (met Vlaanderen) toch onderaan op de lijst van landen met een meer of minder groot percentage van het landsareaal aan bos. 
Met groet, pietu.

SPRINGER, de viagra-hond

Dat hond Springer (het lijkt wel een mooi Spaniel-exemplaar) deze week in Finland samen met zijn baas Nico op bezoek is, om valse viagra-medicijn bij de douane uit de binnenkomende post te selecteren, is geen nieuwtje, dat stond bijvoorbeeld ook al te lezen op de finlandsite. Dat deze twee gasten echter bijna een halve pagina van Helsingin sanomat krijgen - het betreft hier toch verreweg de grootste krant van Finland -  met een mooie foto erbij van Springer, druk bezig met zijn snuffelwerk, is wel iets heel bijzonders, want zoiets gebeurt niet iedere dag met binnenkomende toeristen uit Nederland! (HS, 30.03.2011). De lieve drugshond Springer ruikt - hij is er door baas Nico uitvoerig op getraind - behalve 'normale' drugs ook het medicijn viagra (kennelijk in grote hoeveelheden nodig in Finland :-), dat niet alleen door de grote hoeveelheden van import een economische vraag van oneerlijke concurrentie oproept, maar dat ook via vervalsingen van het medicijn een gevaar voor de volksgezondheid op kan leveren. Nu ja, hopelijk wordt in de toekomst (door de inzet van honden als Springer) het gevaar voor mannen, die via zulke erectie-hulp  door verkeerde of een teveel aan stoffen ook hun gezondheid in gevaar kunnen brengen, aan banden gelegd. Honden zijn toch al tijden lang vrienden en helpers van mensen geweest, waarom niet ook op deze manier? Met groet, pietu.

4 apr 2011

Willem Wilhelmus, de performancer

Eind maart werd de al 17 jaar in Finland wonende Nederlander Willem Wilhelmus door Hanna Syrjälä voor HS (31.03.2011) geïnterviewd. Dit n.a.v. het Fake Finn Festival, dat eind maart begin april op Suomenlinna georganiseerd werd.
De eerste interessante opmerking in dat interview was, dat Willem het woord Perussuomalainen, dat nu vlak voor de verkiezingen zo'n grote rol speelt, in het Engels niet met True Finn zou willen vertalen (zoals wel gebeurt), maar liever met Basic Finn. Raak lijkt me, want waarom zou Soini zonder meer de ware Fin vertegenwoordigen?
Met de uitdrukking Fake Finn heb ik ook wat moeilijkheden. We kunnen toch niet zeggen, dat het thema van het festival de 'valse' of 'vervalste' of zelfs 'bedriegelijke' Fin is. Eerder denk ik dan met Bertold Brecht aan de 'van-zichzelf-vervreemde' Fin, waarbij uiteraard door het sociale spelen, door het doen alsof, een tikje vervalsing toch ook wel in het spel is. Nou ja. Ik hoop dat de performances tijdens het festival geslaagd waren en dat de toeschouwers de boodschap van eerlijkheid begrepen hebben.
Een performancer is wel iemand, die via lichaamstaal (meer dan door gesproken taal) de naar hem kijkende mensen wil beinvloeden en wijzen op iets wezenlijks, wat misschien verloren is gegaan. Wie weet. Wilhelmus wil vooral de wat gecontroleerde en beheerste Fin via lichaamsuitingen wat losweken van de Finse, vaak enigszins stijve en geforceerde houding in het sociale leven en wil zo een wat veranderde richting in het leven van de Finse mens op gang brengen. Hopelijk lukt hem dat! In het algemeen is het alleen maar prijzenswaard, meer lichaamsexpressie te gebruiken, dan de Finnen in doorsnee doen.
Willem Wilhelmus is vanuit Nederland via Duitsland vanwege de liefde naar Finland gekomen en heeft hier als performancer zijn draai gevonden en draagt zo zijn boodschap als mens uit - niet meer Nederlander maar ook nog geen Fin, zoals hij het zo juist zegt wat zijn eigen gevoel betreft - , hier in Finland en regelmatig ook in het buitenland. We wensen hem er veel succes mee! Met groet Pietu (een Finse vorm van Petrus of Peter).

3 apr 2011

Mag ik me eerst even voorstellen?

Beste lezer of lezeres, omdat ik al vele jaren in Finland woon en werk (al vanaf 1971) en door mijn werk regelmatig en op allerlei manieren geconfronteerd ben met relaties tussen Nederland en Finland (op menselijk terrein, op taalgebied etc.), lijkt het me goed en wellicht ook voor anderen interessant, de actualiteit van deze relatie regelmatig te bespreken. Bijvoorbeeld door te melden, wat er in media over Nederland zoal gezegd wordt en zo mogelijk ook het waarom ervan daarbij ter sprake te brengen, of ook, wat Nederlanders hier in Finland actief realiseren. Vooral hoop ik op respons van de kant van de lezer/es. Dus wellicht op deze manier kan er een discussie ontstaan, ik zou het erg op prijs stellen! Met hartelijke groet, Pietu.